گروه اقتصاد کلان پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد،کارشناسان اقتصادی و فعالین اقتصادی بر این باورند به دلیل توزیع رانتی که در واگذاری ها وجود دارد عامل بهره وری به هیچ وجه لحاظ نشده است.عاملی که تنها ملاک برای واگذاری بنگاه های دولتی به بخش خصوصی است قیمتهای خرید بالاتر می باشد. آنها معتقدند این موضوع عامل اصلی واگذاری های غیر اصولی و عدم موفقیت دولت در واگذاری بنگاه های خود به بخش خصوصی بوده است. عضو اتاق بازرگانی و فعال اقتصادی در این باره با رادار اقتصاد گفت و گو کرده است.
سید تقی حجازی عضو اتاق بازرگانی و فعال اقتصادی در گفت و گو با راداراقتصاد به دلایل این موضوع پرداخت که چرا خصوصی سازی به صورت واقعی درایران اجرا نشد، وی در این باره گفت: مسوولین کشور علی رغم واقف بودن به اهمیت موضوع خصوصی سازی و تاثیری که در روند رو به رشد اقتصاد و توسعه کشور می گذارد متاسفانه تا کنون نسبت به این موضوع بسیار غفلت کرده اند. ضمن اینکه آنچه برای حمایت از خصوصی سازی گفته اند بیشتر برخوردی شعاری با این قضیه بوده تا اینکه به صورت جامع و هماهنگ یک گام بلند برای تحقق خصوصی سازی واقعی در کشور بردارند.
وی در این باره که ملاک های واگذاری شده با تردیدهای جدی رو به روست گفت: درک بیشتر مسوولین از خصوصی سازی این است که موسسه و تشکیلاتی سرمایه ای داشته باشد بیاید و بنگاه و واحد اقتصادی را از دولت خریداری کند. اینکه آیا آن فرد، موسسه وسازمان اهلیت لازم برای توسعه این واحد اقتصادی را دارد؟ آیا می تواند به رشد توسعه کمک کند یا نه؟ همه و همه از جمله مواردی است که هیچ پاسخی بدان داده نشده یا اصلا ذیل خصوصی سازی محل اعتنا نبوده است!
سید تقی حجازی درباره واگذارهای اصولی و علمی که در تمام دنیا مورد استفاده قرارمی گیرد خاطر نشان کرد: در تمام دنیا بنگاه های اقتصادی به گونه ای واگذار می شوند که موسسه خریدار مدیران کارآمدی برای اداره آن واحد اقتصادی داشته باشد. مدیرانی کار بلد که در امر توسعه اقتصاد کار کرده و جواب گرفته اند. مدیرانی دارای برنامه و هدف برای توسعه واحد اقتصادی واگذار شده.
وی در این باره تصریح کرد: در حالی که در ایران هیچ یک از ملاک های بیان شده در دستور کار قرار نمی گیرد.با اینکه این تجربه را بارها داشته ایم که خصوصی سازی به این شکل عملی نیست، اما هیچ گاه در این موضوع اتفاقی رخ نداده که نشان دهنده تحول فکری در مدیران برای واگذاری های علمی و درست باشد. برای نمونه می توان به واگذارهایی اشاره کرد که در عمل اصلا خصوصی سازی نیستند، اما دولت ژست حرکت به سمت خصوصی سازی را به خود می گیرد.
وی در این باره خاطر نشان کرد: خصوصی سازی گرفتن یک بنگاه اقتصادی از دولت و واگذاری به سازمان های شبه دولتی نیست. این روند و عملکرد واگذاری به سازمان های شبه دولتی در آسیب شدیدی که به کارخانه های خصوصی قدیمی زده شد ماهیت خود را نشان داد. کارخانه هایی که ده ها سال کار کردند اما با چنین واگذاری هایی عملا نابود شدند. در حالی که انتظار می رفت دولت به گونه ای عمل کند که شرایط برای توسعه مجدد کارخانه هایی که می توانست سهم خوبی در افزایش اشتغال و بهره وری اقتصادی داشته باشد فراهم شود.
عضو اتاق بازرگانی تهران در این باره توضیح داد: آنچه در نظر مسوولین ما برای واگذاری به بخش خصوصی مهم نبوده، واگذاری برای بهره وری بیشتر، نوآوری، ارزش آفزینی و ایجاد اشتغال است. این ها مواردی است که اصلی ترین مشکلات ما در بخش خصوصی به شمار می رود. ضمن اینکه علاوه بر موارد بیان شده، الزاماتی که در محیط کسب و کار رعایت نمی شود نیز موضوع مهمی است که باید به شدت جدی گرفته شود تا خصوصی سازی واقعی به منصه ظهور برسد.
وی درباره بهبود فضای کسب و کار و مولفه های مهم دیگری که در موفقیت خصوصی سازی تاثیر گذار است گفت: در خصوصی سازی مسائل دیگری به صورت مستقیم و غیر مستقیم موثر هستند که می توانند تضمین کننده موفقیت یا عدم موفقیت خصوصی سازی شوند. از جمله این موارد می توان به بهبود فضای کسب و کار،کاهش تورم، تدوین درست قوانین کار وتامین اجتماعی است. اگر مولفه های مهمی چون بهبود فضای کسب و کار درراس نباشد این مسائل خود به خود دست به دست هم داده و منجر به افت بهره وری می شود. هنگامی که فضایی برای تولید مناسب نیست، نمی توان شرایط لازم را برای ورود بخش خصوصی به سرمایه گذاری در بخش های مختلف اقتصاد ایجاد کرد. برای اینکه بخش خصوصی در کار خود موفق شود باید فضا و شرایط لازم برای حضور در بخش های مختلف اقتصادی فراهم شود. ضمن اینکه بنگاه هایی که در فرآیند خصوصی سازی واگذار شده و سرپا مانده اند فقط و فقط به دلیل توزیع رانت بوده نه از طریق تولید، بهره وری و نوآوری.
وی در خصوص تجربه جهانی خصوصی سازی گفت: در کشورهای توسعه یافته میزان پولی که بابت واگذاری گرفته می شود به هیچ وجه مهم نیست. یعنی این موضوع حائز اهمیت نیست که دولت یک موسسه بسیار بزرگ را به چه قیمتی واگذار می کند؟ مدیریت و توانایی و اهلیت کار داشتن برای دولت در هر واگذاری حائز اهمیت است. در حالی که در ایران این ملاک ها تا کنون مورد بی توجهی قرار گرفته اند. توزیع رانت و حواشی دیگری مد نظر بوده که همه وهمه به ارتباطات خریدار با بزرگان عرصه قدرت یگانه عامل واگذاری ها بوده است، بنابراین تنها موضوعی که در ایران مهم نبوده بهره وری بیشتر در واگذاری است.
نظر شما